رسول والی

فیلم نقش نگار محصول 1392 تنها نقش آفرینی بعد از انقلاب زنده یاد ناصر ملک مطیعی است. علی عطشانی در این درام تلاش کرده مسائل و مشکلات مربوط به دختری پرورشگاهی به نام نگار که در شرف ازدواج با پسری از خانواده ی سنتی است را مطرح و برخوردهای متفاوت و متضاد با چنین موقعیتی را تحلیل و توصیف کند.

به نظر می رسد حرف های دل کارگردان در دهان هومن، با بازی درخشان بهرام رادان جای گرفته تا به بدنه بیمار فرهنگ اجتماعی ایرانیان خرده بگیرد. خرده هایی که البته صحیح و بجاست.

همه ی ما از وقوع بلایای طبیعی چون سیل و زلزله واهمه و نگرانی داریم. غافل از اینکه همین حالا زیر خروارها آوار مانده ایم. آواری از جنس تهمت، دروغ، دورویی و دورنگی، بدبینی، بدخواهی، نامهربانی و سنت های نابهنجار و نفس گیر. آوارهایی که ساخته و پرداخته ی خودمان است و حالا نفس های خودمان را تنگ کرده و خونمان را در شیشه محبوس.

نقش نگار هرچند در ساخت، آنچنان که باید ظرافت های سینمایی را به حد کمال مطلوب رعایت نکرده، ولی در پراختن به رسوم غلط و کنش ها و واکنش های فرهنگی جامعه، متفاوت و تاثیر گذار است. شاید بهترین تعریف این باشد: یک فیلم نسبتا خوب که حرف های عالی برای گفتن دارد. حرف هایی که در میان انبوه مسائل سینمایی این روزها شاید کمتر بدان پرداخته شده باشد.

 دست گذاشتن عطشانی روی چنین موضوع حساس و دور از چشم مانده ای، ستونی ست. همچنین بعنوان تنها کارگردانی که از چهره ی محبوب مردمی پیش از انقلاب، یادی کرده و نشانی برجا گذاشته،  تقدیر از او بجاست و لازم. نکته ی زیبا و دیدنی این است که با وجود نقش بسیار کوتاه ناصر ماک مطیعی، سایه ی او بر فیلم و تاثیرش بر سایر بازیگران قابل لمس است.

فیلم نقش نگار داستان رنجیدن های مکرر و نامهربانی های بیشمار جامعه در ارتباط با یک کودک بی سرپرست است. ولی به نوعی قابل تعمیم به بخش بزرگی از جامعه ی ماست. در واقع همه ی ما در معرض این نا ملایمات قرار داریم. اگر نگاهی به اطراف خود بیندازیم حتما افراد زیادی را سراغ داریم که به دلیل تفاوت با جمع بی خرد اطرافش، دچار بحران های اجتماعی شده است. این تفاوت می تواند بی سرپرستی، طلاق، نوع والدین، مذهب، چهره و اندام، جنسیت یا هر علت دیگری باشد که فرد در وقوع آن نقشی نداشته ولی در عواقب ناشی از آن مقصر اصلی شناخته می شود و به مجازات ابدی محکوم. 

تماشای نقش نگار، شاید درمان دردهای مزمن و حاد ما نباشد، ولی در پایان، مخاطب می تواند داوری خوبی در مورد خود داشته باشد. آیا در گیر و دار زندگی پیچیده ی امروزی، نقشِ نگار رنج دیده و محکوم را بازی می کند، یا مانند نامادری با تمام وجود در تلاش برای خوب تر شدن اوضاع است، یا چون ناپدری دم به دم اضطرابی می آفریند و وجودش فضا را مسموم می کند، و یا جزو نوادری چون هومن، تاثیر گذار است و آینده ساز؟